Những tín hiệu tích cực

Ngày 4/10, trao đổi với Người Đưa Tin, ông Nguyễn Bá Sơn, Chủ tịch Hội Luật gia thành phố Đà Nẵng nhận định, bộ máy hành chính ở nhiều địa phương đã được tinh gọn, giảm trung gian, rút ngắn quy trình xử lý công việc và tăng tính gần dân của chính quyền.

UBND xã, phường được trao thêm thẩm quyền trong các lĩnh vực then chốt như quản lý đất đai, dân cư, dịch vụ công, kinh tế, hạ tầng… Nhờ đó, tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền cơ sở được nâng cao rõ rệt.

Một số nơi đã triển khai cơ chế phối hợp liên thông dữ liệu về dân cư, ngân sách, đất đai, góp phần tăng tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý. Năng lực và vai trò của cán bộ cơ sở được đề cao, cải cách hành chính trở nên sát dân, gần dân hơn.

Ông Nguyễn Bá Sơn, Chủ tịch Hội Luật gia thành phố Đà Nẵng

Song thực tế cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Năng lực quản lý, tổ chức và nguồn lực ở xã, phường chưa đồng đều; cơ sở vật chất còn thiếu; cán bộ chuyên môn về đất đai, xây dựng, công nghệ thông tin còn mỏng.

Sau khi nhiều nhiệm vụ phức tạp vốn thuộc cấp quận, huyện được phân cấp xuống, không ít xã, phường rơi vào tình trạng quá tải, nhất là trong xử lý đất đai, hạ tầng, dịch vụ công, phúc lợi xã hội và đảm bảo an ninh trật tự.

Khảo sát cho thấy, khối lượng công việc mỗi năm tại một xã/phường có thể lên tới 9.000 giờ lao động, tương đương hơn 5 công chức chuyên trách. Trong khi đó, nhiều nơi chỉ có 3, 4 cán bộ gánh vác, dẫn đến kiêm nhiệm chồng chéo, tiến độ xử lý chậm, ảnh hưởng chất lượng phục vụ người dân.

Trọng tâm cải cách là nhân sự và công nghệ

Theo ông Sơn, để đánh giá khoa học nhu cầu nhân lực, có thể áp dụng phương pháp FTE (Full Time Equivalent), tính toán dựa trên khối lượng công việc thay vì ấn định cứng số biên chế. Đây là cơ sở quan trọng để bố trí "đủ người – đúng việc – đúng năng lực".

Bên cạnh đó, cần mở rộng cơ chế hợp đồng ngoài biên chế, hình thành tổ chuyên môn liên xã, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để giảm tải thủ công.

Các trung tâm dịch vụ hành chính công cấp xã, phường cũng cần được đầu tư trở thành "bộ mặt" của chính quyền đô thị, vừa giải quyết thủ tục hành chính một cửa, vừa là kênh kết nối trực tiếp với người dân, góp phần xây dựng niềm tin xã hội và nâng cao chất lượng phục vụ.

Cán bộ phường Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa.

Từ thực trạng trên, ông đưa ra một số giải pháp đề xuất. Trước hết, Quốc hội và Chính phủ cần sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về biên chế công chức cấp xã theo hướng gắn với quy mô dân số và khối lượng công việc.

Bộ Nội vụ nên ban hành bộ tiêu chí, phương pháp chuẩn hóa tính toán nhu cầu nhân lực tại cơ sở.

Ở địa phương, UBND cấp tỉnh nên phân loại xã, phường theo mức độ đô thị hóa, quy mô dân cư để bổ sung biên chế hoặc điều chỉnh cơ cấu công việc hợp lý.

Với chính quyền xã, phường yêu cầu đặt ra cần cải tiến quy trình, ứng dụng công nghệ thông tin, bố trí nhân sự phù hợp để nâng cao hiệu quả phục vụ.

Ông Sơn nhấn mạnh: "Mô hình chính quyền địa phương hai cấp đã đặt nền tảng cho đổi mới quản lý ở cơ sở, góp phần nâng cao dân chủ và hiệu quả.

Nhưng để phát huy tối đa ưu thế, yếu tố quyết định là chính sách nhân sự khoa học và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số.

Đây không chỉ là yêu cầu trước mắt, mà còn định hình lâu dài cho sự phát triển của chính quyền đô thị hiện đại, tinh gọn và phục vụ nhân dân tốt hơn".

Nguyễn Duy Cường