Hội luật gia dân chủ quốc tế (IADL) là một tổ chức phi chính phủ có tư cách cố vấn tại Hội đồng kinh tế và xã hội (ECOSOC), được lập ra để ủng hộ và duy trì luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền của các dân tộc được phát triển, bình đẳng về kinh tế và tiếp cận những thành quả tiến bộ khoa học cũng như các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Trước việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, IADL đã ra tuyên bố thể hiện sự quan ngại về tình hình căng thẳng leo tháng ở Biển Đông, đồng thời, đề nghị Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế, dừng và kiềm chế các hành động gây phức tạp tình hình, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, đe dọa đến an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Với tư cách là một trong hơn 100 tổ chức thành viên của IADL, ngày 11/6/2014 Hội Luật gia Việt Nam được IADL ủy quyền tổ chức cuộc họp báo ở Việt Nam để công bố bản tuyên bố nói trên. Bản Tuyên bố do Ông Jitendra Sharma, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ tịch danh dự, nguyên Chủ tịch IADL nhiệm kỳ 1999-2004, 2004-2009 công bố về tình trạng vi phạm leo thang tại Biển Đông.

 Ông Jitendra Sharma đọc bản tuyên bố của IADL về tình trạng leo thang tại Biển Đông

Dưới đây là toàn văn bản tuyên bố:

Tháng 11/2013, trước tình hình khu vực Biển Đông đang dần trở nên phức tạp, Hội Luật gia Dân chủ quốc tế (IADL) đã đưa ra tuyên bố bày tỏ quan ngại về những căng thẳng đang gia tăng giữa các nước trong khu vực liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông cũng như khả năng xảy ra xung đột, đe dọa trực tiếp tới hòa bình, ổn định và an ninh khu vực Đông Nam Á. (Tuyên bố này đã được đăng tải trên trang chủ của IADL www.iadllaw.org)

Hội Luật gia Dân chủ Quốc tế (IADL) là một tổ chức phi chính phủ có tư cách cố vấn tại Hội đồng kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc (ECOSOC). Được thành lập từ năm 1946, IADL có vai trò ủng hộ và duy trì luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền của các dân tộc được phát triển, bình đẳng về kinh tế và tiếp cận những thành quả tiến bộ khoa học cũng như các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

IADL quan ngại về tình hình căng thẳng đang gia tăng giữa các nước trong khu vực liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông cũng như khả năng xảy ra xung đột, đe dọa trực tiếp tới hòa bình, ổn định và an ninh khu vực Đông Nam Á

Tại tuyên bố vào tháng 11/2013, IADL đã kêu gọi tất cả các bên liên quan sử dụng các cơ chế giải quyết tranh chấp được quy định trong Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Được biết về sự leo thang vi phạm gần đây của Trung Quốc đối với lãnh thổ Việt Nam cũng như các tàu của nước này trên khu vực Biển Đông, IADL ra tuyên bố này và kêu gọi hành động nhằm giải quyết vấn đề trên.

Được biết, vào ngày 02/5/2014, Trung Quốc đã tiến hành việc hạ đặt giàn khoan HD-981 tại toạ độ 15⁰29’58” vĩ Bắc - 111⁰12’06” kinh Đông.  Khu vực hạ đặt dàn khoan này nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. IADL hiểu rằng sau khi phía Việt Nam lên tiếng phản đối, Trung Quốc đã điều hơn 80 tàu và máy bay, bao gồm cả tàu quân sự tới khu vực trên. Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi tàu Trung Quốc đâm và sử dụng vòi rồng bắn vào một số tàu cảnh sát biển và tàu kiểm ngư của Việt Nam gây thiệt hại về phương tiện và đe dọa đến tính mạng con người. IADL cũng được thông báo về một số vụ đâm vào các tàu đánh cá của Việt Nam, gây hư hại một số tàu, làm bị thương ngư dân và thậm chí khiến một tàu đánh cá của Việt Nam bị chìm.

Sau khi xem xét sự việc này, IADL đã quyết định gửi thư tới chính quyền Trung Quốc với các nội dung sau:

1. Nhắc nhở tất cả các bên có nghĩa vụ giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, tuyệt đối tuân thủ UNCLOS 1982, Công ước mà cả Trung Quốc và Việt Nam đều là quốc gia thành viên;

2. Đề nghị phía Trung Quốc làm rõ cơ sở pháp lý của các hành động:(1) đưa giàn khoan HD-981 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; (2) đưa tàu, máy bay và tàu quân sự tới hoạt động gần khu vực giàn khoan HD - 981; (3) tiến hành những hành vi khiêu khích như đâm, bắn vòi rồng vào các tàu chấp pháp của Việt Nam gây thiệt hại về phương tiện và đe dọa đến tính mạng con người cũng như các vụ việc tấn công tàu cá của Việt Nam xảy ra từ ngày 07/5/2014.

3. Kêu gọi Trung Quốc, với tư cách là một quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc và là một trong 5 quốc gia thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ: (1) tôn trọng, tuân thủ và giữ gìn tuyệt đối Hiến chương Liên Hợp Quốc; (2) xử sự đúng tư cách của một nước lớn cũng như đúng tư cách của 1 quốc gia thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc trong việc giữ gìn và bảo vệ hòa bình, ổn định, an ninh khu vực và thế giới.

4. Yêu cầu chính quyền Trung Quốc đưa ra những phản hồi với IADL bày tỏ quan điểm về các vấn đề này.

Với tư cách là một tổ chức có mục tiêu hướng tới giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình, IADL đề nghị Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế, dừng và kiềm chế các hành động gây phức tạp tình hình, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, đe dọa đến an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông./.