Chủ động tháo gỡ "điểm nghẽn" thể chế, nâng cao tính minh bạch pháp luật

Ngày 18/9, tại thành phố Đà Nẵng, Hội Luật gia Việt Nam tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW (gọi tắt Nghị quyết 66) của Bộ Chính trị về Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Phát biểu tại Hội nghị, TS. Trần Công Phàn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam cho biết, trải qua 70 năm đồng hành cùng đất nước (1955-2025), Hội Luật gia Việt Nam đã khẳng định vị thế là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp vững mạnh, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và là thành viên tích cực của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

TS. Trần Công Phàn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam phát biểu tại Hội nghị.

Theo ông Phàn, Bộ Chính trị nhiều lần nhấn mạnh vai trò của Hội trong công tác xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật, cải cách tư pháp, phổ biến và giáo dục pháp luật, phản biện xã hội, trợ giúp pháp lý, giám sát thi hành pháp luật cũng như đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực… Với hơn 100.000 hội viên ở 34 tỉnh, thành phố, đội ngũ luật gia chính là "cánh tay nối dài" đưa chủ trương, chính sách của Đảng vào đời sống pháp luật.

Hội Luật gia Việt Nam xác định tham gia xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật là nhiệm vụ chính trị trung tâm, thường xuyên. Các cấp Hội đã cử chuyên gia tham gia Ban soạn thảo, Tổ biên tập, Hội đồng thẩm định nhiều dự án luật, đóng góp hàng chục nghìn ý kiến. Đặc biệt, Hội từng được Quốc hội giao chủ trì soạn thảo Luật Trọng tài thương mại 2010, Luật Trưng cầu ý dân 2015 và hiện được Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao xây dựng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Trọng tài thương mại.

"Chính sự tham gia chủ động, trách nhiệm của đội ngũ luật gia đã góp phần tháo gỡ nhiều 'điểm nghẽn' thể chế, cải thiện tính minh bạch, đồng bộ của hệ thống pháp luật", TS. Phàn nói.

Ông Nguyễn Khánh Ngọc, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam cùng ông Trần Công Phàn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam chủ trì Hội nghị.

Song song với xây dựng luật, Hội Luật gia còn là lực lượng nòng cốt trong thi hành pháp luật. Thông qua 107 trung tâm tư vấn pháp luật cấp tỉnh và 60 chi nhánh cơ sở, Hội triển khai mạng lưới trợ giúp pháp lý rộng khắp, phục vụ người nghèo, đồng bào dân tộc, nhóm yếu thế. Nhiều trung tâm phối hợp với trại giam để hỗ trợ phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng.

Công tác hòa giải ở cơ sở, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được đẩy mạnh, góp phần hạn chế tình trạng khiếu kiện vượt cấp. Hội cũng tham gia khảo sát, lấy ý kiến nhân dân về hoạt động tư pháp, kiến nghị hoàn thiện chính sách, phối hợp với cơ quan bảo vệ pháp luật phòng, chống vi phạm và tội phạm.

"Những đóng góp thầm lặng nhưng to lớn ấy đã và đang giúp nâng cao văn hóa tuân thủ pháp luật, đề cao thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trong xã hội – một mục tiêu mà Nghị quyết 66-NQ/TW nhấn mạnh", ông Phàn khẳng định.

Theo Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam, trước yêu cầu đổi mới toàn diện công tác xây dựng và thi hành pháp luật theo tinh thần Nghị quyết 66, vai trò của Hội càng được đề cao. "Mỗi hội viên luật gia cần nhận thức sâu sắc sứ mệnh lịch sử của mình, sẵn sàng góp trí tuệ, công sức để hoàn thành trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân tin cậy giao phó", ông nhấn mạnh.

Nghị quyết 66 và bước chuyển mình mạnh mẽ của Hội Luật gia Việt Nam

Bên cạnh đó, ông Trần Công Phàn cho hay, Nghị quyết 66 được xem là "đột phá của những đột phá" trong hoàn thiện thể chế. Để nghị quyết lan tỏa sâu rộng, ngày 1/8/2025, Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia Việt Nam ban hành Kế hoạch 42/KH-ĐU với 6 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, triển khai tới toàn hệ thống Hội. Ngay sau đó, nhiều hoạt động thiết thực đã biến nghị quyết thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, tạo khí thế mới trong đội ngũ luật gia cả nước.

Theo TS. Trần Công Phàn, Phó Chủ tịch thường trực Hội Luật gia Việt Nam, mỗi luật gia cần nhận thức sâu sắc sứ mệnh lịch sử của mình, từ đó chủ động góp trí tuệ, công sức để hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 66.

Theo đó, nhiệm vụ trước hết là tuyên truyền, quán triệt toàn diện tinh thần đổi mới mà nghị quyết đề ra. Các cấp Hội tập trung nghiên cứu, phân tích những điểm mới, điểm đột phá, giúp hội viên thống nhất nhận thức và hành động.

Cùng với đó, Hội xác định nhiệm vụ tham gia xây dựng pháp luật là công tác trọng tâm. Các luật gia chủ động nghiên cứu, đề xuất chính sách mang tính đột phá, tham gia từ khâu định hướng chính sách, soạn thảo văn bản đến phản biện xã hội. Việc phối hợp với các cơ quan truyền thông để giải thích, lan tỏa chính sách pháp luật cũng được chú trọng, nhằm tạo sự đồng thuận xã hội ngay từ đầu.

Đưa nghị quyết vào thực tiễn, Hội Luật gia Việt Nam đồng thời nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật ở cơ sở. Các cấp Hội phối hợp giám sát việc thi hành, tiếp nhận phản hồi của người dân, doanh nghiệp, tổ chức tư vấn pháp luật và hòa giải tại cộng đồng. Mỗi hội viên được kỳ vọng trở thành cầu nối quan trọng giữa chính sách và đời sống.

Hội cũng đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng phần mềm quản lý văn bản, số hóa dữ liệu hội viên, phát triển hệ thống tư vấn pháp luật trực tuyến và ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Đây là bước đi nhằm bắt kịp xu thế công nghệ, nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ nhân dân.

Hội nghị nhận được sự quan tâm rất lớn của các luật gia cả nước.

Song song, hợp tác quốc tế về pháp luật được tăng cường. Hội chủ động học hỏi kinh nghiệm quốc tế, mở rộng kết nối với giới luật gia, chuyên gia nước ngoài, đồng thời nâng cao năng lực hội nhập của đội ngũ hội viên. Trọng tâm là các lĩnh vực mới như kinh tế số, trí tuệ nhân tạo, bảo vệ dữ liệu cá nhân, môi trường và phát triển bền vững. 

Nguồn nhân lực cũng được chú trọng phát triển. Hội tạo cơ chế thu hút luật gia giỏi, đồng thời đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về kỹ năng lập pháp, tư duy chính sách, khuyến khích nghiên cứu, sáng tạo và kịp thời khen thưởng những đóng góp nổi bật….

Ông Trần Công Phàn khẳng định, toàn hệ thống Hội Luật gia Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo để đưa Nghị quyết 66 nhanh chóng đi vào cuộc sống.