Thống nhất 3 báo cáo thành một Báo cáo chính trị

Tại cuộc Họp báo quốc tế công bố Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng nhằm lấy ý kiến nhân dân diễn ra vào chiều ngày 15/10, GS.TS Tạ Ngọc Tấn – nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, Tổ phó Thường trực Tổ Biên tập Văn kiện Đại hội XIV đã chia sẻ nhiều nội dung trọng tâm, làm rõ những điểm mới nổi bật trong báo cáo chính trị trình Đại hội lần này.

Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, điểm nhấn quan trọng nhất của Báo cáo chính trị chính là tổng kết 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, một hành trình thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng vươn lên của dân tộc. 

Báo cáo mang chủ đề: "Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức đồng lòng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự chủ chiến lược, tự cường, tự tin, tiến mạnh vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội". 

Một trong những thay đổi lớn nhất về cấu trúc là việc lần đầu tiên tích hợp ba báo cáo lớn đó là Báo cáo chính trị, Báo cáo kinh tế - xã hội và Báo cáo xây dựng Đảng thành một Báo cáo chính trị duy nhất. 

GS.TS, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Tạ Ngọc Tấn phát biểu tại họp báo (Ảnh:NT).

Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, đây là quyết định có tính đổi mới mạnh mẽ của Bộ Chính trị, nhằm bảo đảm tính tập trung, thống nhất trong chủ trương, đường lối của Đảng, đồng thời giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân dễ tiếp cận, nghiên cứu. Các nội dung chi tiết về kinh tế - xã hội và xây dựng Đảng sẽ được trình bày dưới dạng phụ lục.

Chủ đề Đại hội XIV được xác định là "Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức đồng lòng, thực hiện thắng lợi chủ trương phát triển đất nước đến năm 2030. Tự chủ chiến lược, tự cường, tự tin, tiến mạnh, vươn tầm dân tộc, huy hoàng, hùng cường, dân chủ, giàu mạnh, hùng vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội".

Chủ đề này nhấn mạnh tinh thần "tự chủ chiến lược, tự cường, tự tin", khơi dậy nội lực dân tộc và gắn liền với những mục tiêu phát triển đầy khát vọng đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao, với GDP bình quân đầu người đạt 8.500 USD và đến 2045, phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao, GDP bình quân đạt khoảng 18.000 USD/người.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn đặc biệt nhấn mạnh những quan điểm phát triển mới, mang tính đột phá về tư duy, trong đó lần đầu tiên "lý luận về đường lối đổi mới" được coi là một bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng, cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Về kinh tế, dự thảo thể hiện bước tiến quan trọng khi xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, trong khi kinh tế nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo, dẫn dắt. 

Cùng với đó, bảo vệ môi trường được đưa lên vị trí trung tâm, ngang hàng với phát triển kinh tế - xã hội, và đối ngoại được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, bên cạnh quốc phòng, an ninh.

Dự thảo cũng mở ra tư duy cải cách mạnh mẽ về hệ thống chính trị, đề xuất tổ chức chính quyền hai cấp (trung ương và cơ sở), bỏ cấp trung gian quận, huyện nhằm tập trung nguồn lực cho cơ sở, bảo đảm bộ máy tinh gọn, hiệu quả.

Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, quá trình xây dựng văn kiện Đại hội XIV là một quá trình mở, liên tục và dân chủ. Việc lấy ý kiến nhân dân được triển khai nhiều vòng, thường xuyên, có thể hàng tháng hoặc nửa tháng một lần, thay vì chỉ tập trung ở giai đoạn cuối như trước đây. 

"Không chỉ bây giờ mới xin ý kiến nhân dân. Trong suốt quá trình chuẩn bị, chúng tôi đã lấy ý kiến ở nhiều cấp độ khác nhau từ các nhà khoa học, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức nghiên cứu đến các trường đại học", ông nhấn mạnh.

Các đồng chí chủ trì họp báo (Ảnh:QN).

Làm rõ hơn về khái niệm "tự chủ chiến lược", điểm nhấn tư tưởng xuyên suốt trong dự thảo văn kiện, GS.TS Tạ Ngọc Tấn phân tích ba trụ cột không thể tách rời. 

Đầu tiên tự chủ về chính trị là nền tảng căn bản, thể hiện ở việc giữ vững độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia, kiên định con đường và mục tiêu xã hội chủ nghĩa. 

Tiếp đó, tự chủ về kinh tế là xây dựng một nền kinh tế phát triển bền vững, không bị phụ thuộc ngay cả khi hội nhập sâu rộng.

"Dù kim ngạch xuất nhập khẩu chiếm tới 150% GDP, kinh tế Việt Nam vẫn thể hiện khả năng chống chịu đáng kinh ngạc trước các cuộc khủng hoảng thế giới. Đó chính là kết quả của ý thức tự chủ, đảm bảo sự độc lập tương đối của nền kinh tế trong mọi tình huống", ông Tấn phân tích.

Cuối cùng, trong bối cảnh thế giới phức tạp với số lượng xung đột cao kỷ lục, tự chủ về quốc phòng, an ninh trở thành nhiệm vụ sống còn.

Sự tự chủ này được thể hiện một cách rõ ràng qua chính sách quốc phòng "4 không", khẳng định lập trường hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế nhưng vẫn giữ vững sự độc lập trong bảo vệ Tổ quốc.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho biết, tinh thần tự chủ chiến lược thể hiện rất rõ ở trong tất cả các mặt của văn kiện.

"Tôi lấy ví dụ như trong văn kiện nhắc nhở rất nhiều điều về nội lực, phát huy sự mạnh mẽ, nội lực của con người Việt Nam để xây dựng và phát triển kinh tế, đồng thời kết hợp với nguồn lực của quốc tế. Bao giờ chúng ta cũng có hai mặt song hành chứ chúng ta không phụ thuộc vào hoàn toàn quốc tế. Nó thể hiện rất sinh động", GS.TS Tạ Ngọc Tấn nói.

Sắp xếp tổ chức bộ máy có chuyển biến rõ nét, hiệu quả thực chất

Cũng tại buổi họp báo, ông Nguyễn Quang Dương - Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương nhấn mạnh, một trong những vấn đề đặc biệt quan trọng của Đảng và Nhà nước ta là tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. 

Đây là nội dung then chốt, được đề cập sâu sắc trong các văn kiện trình Đại hội XIV và trong Báo cáo chính trị của Đảng.

Do tầm quan trọng đó, việc đổi mới và hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị luôn được Trung ương Đảng và các cấp ủy quan tâm chỉ đạo quyết liệt, đạt nhiều kết quả tích cực qua từng giai đoạn.

Từ tháng 10/2024, trên cơ sở kế thừa thành quả sau 7 năm thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã quyết định tiếp tục tổng kết, đánh giá và triển khai toàn diện việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy. Công tác nghiên cứu được thực hiện kỹ lưỡng, với tầm nhìn chiến lược, dài hạn nhằm xác định mô hình tổng thể của hệ thống chính trị.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Quang Dương trao đổi tại cuộc họp báo (Ảnh: HT).

Qua quá trình triển khai, việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đã được tiến hành đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội đều được tổ chức lại phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Cùng với đó, việc sắp xếp các đơn vị hành chính được đẩy mạnh. Sau sắp xếp, mô hình chính quyền địa phương hai cấp bước đầu hoạt động thông suốt, hiệu quả, được đánh giá tích cực.

Bên cạnh đó, tổ chức Đảng trong các cơ quan, đơn vị cũng được kiện toàn, kết thúc hoạt động của các đảng đoàn, ban cán sự Đảng. Đồng thời thành lập các đảng bộ, chi bộ mới ở cơ quan Trung ương và cấp tỉnh. Qua đó, vừa tinh gọn bộ máy, vừa giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của các cấp ủy, tổ chức Đảng.

Đảng và Nhà nước cũng đã ban hành đồng bộ các quy định, văn bản pháp luật, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc vận hành hệ thống tổ chức mới, bảo đảm tính thống nhất, hiệu quả.

Kết quả thực hiện chủ trương “cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy” thời gian qua cho thấy đây là chủ trương đúng đắn, tầm nhìn chiến lược, có ý nghĩa lịch sử và lâu dài đối với sự phát triển đất nước. 

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được thực hiện quyết liệt, sát sao, tổ chức thực hiện được đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ nét.

Thực tiễn cho thấy, các cơ quan, đơn vị hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả, gần dân hơn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phục vụ Nhân dân. Chủ trương này được cán bộ, đảng viên và Nhân dân đồng tình, đánh giá cao; đồng thời cũng nhận được sự ghi nhận, đánh giá tích cực của bạn bè quốc tế.

“Đây là kết quả của một quá trình đổi mới toàn diện, thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển bền vững của đất nước”, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Quang Dương khẳng định.