Sáng 19/11, tại Kỳ họp thứ 10, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế.

3 nhóm chính sách lớn

Dự thảo Nghị quyết được bố cục gồm 8 chương, 29 Điều, tập trung vào 3 nhóm chính sách lớn.

Thứ nhất, chính sách tăng cường và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các nước láng giềng, nước lớn, các đối tác quan trọng khác và bạn bè truyền thống, tiếp tục đẩy mạnh và nâng tầm ngoại giao đa phương, chủ động đóng góp trí tuệ, nguồn lực vào giữ gìn hòa bình, thúc đẩy hợp tác và phát triển quốc tế.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo đó, tạo cơ sở pháp lý để các chủ thể (Quốc hội, Chính phủ, TAND tối cao, VKSND tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Bộ, ngành, chính quyền địa phương) tham gia vào các cơ chế hợp tác, diễn đàn đa phương, mạng lưới các thành phố, đô thị lớn để nâng cao tính chủ động, bảo đảm an ninh, quốc phòng và tính hiệu quả.

Pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục tham gia các cơ chế hợp tác này khi việc tham gia không thông qua việc ký kết điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế.

Cho phép UBND cấp tỉnh lập văn phòng đại diện ở nước ngoài tại một số địa bàn trọng điểm, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế của chính quyền địa phương.

Thứ hai, chính sách phát huy vai trò trung tâm, chủ thể, động lực và lực lượng chủ công của doanh nghiệp trong hội nhập quốc tế.

Quỹ phát triển doanh nghiệp hội nhập quốc tế được thành lập nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu và hội nhập quốc tế của doanh nghiệp trong nước.

Dự kiến Chính phủ nghiên cứu xây dựng Nghị định quy định chi tiết về tổ chức, hoạt động của Quỹ cũng như cơ chế quản lý, giám sát nhằm bảo đảm Quỹ hoạt động đúng mục đích và tuân thủ pháp luật.

Thứ ba, chính sách đẩy mạnh đào tạo, nâng cao chất lượng và số lượng phù hợp đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế ở cả trung ương và địa phương.

Các giải pháp để tăng cường nhân lực phục vụ hội nhập quốc tế bao gồm: cơ chế huy động nguồn công chức, viên chức, sĩ quan lực lượng vũ trang đã nghỉ hưu; chế độ cử cán bộ biệt phái của các bộ, ngành xuống địa phương để thực hiện nhiệm vụ trọng điểm về hội nhập quốc tế.

Bổ nhiệm chức danh "Đặc phái viên", "Đại sứ đặc mệnh toàn quyền lưu động" về một số lĩnh vực đối ngoại và hội nhập quốc tế có tầm quan trọng chiến lược và làm Trưởng đoàn, cố vấn Đoàn đàm phán của Chính phủ.

Chế độ, chính sách đối với người làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế không thường xuyên về đào tạo, bồi dưỡng, tạo điều kiện làm việc phù hợp... theo quy định của Chính phủ;

Quy định chế độ, chính sách đối với chuyên gia, nhà khoa học, người sử dụng thành thạo ngoại ngữ hiếm (tiếng Ả Rập, tiếng Ba Tư, tiếng Bahasa, tiếng Lào, tiếng Khmer, tiếng Bồ Đào Nha...) phục vụ công tác đối ngoại, theo đó có chế độ đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và được hưởng 300% mức lương theo hệ số lương được hưởng.

Chế độ, chính sách đối với công chức, viên chức biệt phái, tham gia công tác tại tổ chức quốc tế, theo đó có hình thức khuyến khích, ưu tiên xem xét, đề bạt và được áp dụng chế độ của thành viên cơ quan đại diện tại địa bàn hoặc tương đương.

Đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế

Thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, Uỷ ban nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Việc ban hành Nghị quyết sẽ thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về đối ngoại và hội nhập quốc tế (hội nhập quốc tế) trong tình hình mới, theo tinh thần Nghị quyết số 59 ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. 

Đồng thời, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo đột phá và thay đổi căn bản, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế trong bối cảnh đất nước ta bước vào Kỷ nguyên mới.

Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới (Ảnh: Media Quốc hội).

Về bảo đảm nguồn lực, Uỷ ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại đề nghị làm rõ hơn nội hàm của các quy định về những chức danh "Đại sứ, Đặc phái viên của Chủ tịch nước, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền lưu động; đánh giá và phân tích những vướng mắc, bất cập thực tế và sự cấp thiết phải bổ nhiệm các chức danh này.

Về chế độ, chính sách đối với người làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế thường xuyên của dự thảo Nghị quyết, có ý kiến cho rằng việc hỗ trợ phải đảm bảo phù hợp với chính sách áp dụng cho công chức, viên chức thuộc các lĩnh vực khác trong hệ thống chính trị.

Ngoài ra, Uỷ ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cũng đề nghị rà soát đầy đủ, đánh giá tác động của các chính sách đặc thù được quy định trong dự thảo Nghị quyết đối với ngân sách Nhà nước hàng năm.

Hoàng Thị Bích